خطر وابستگی به آذربایجان بر سر ترانزیت ایران

هدف از اتعقاد این قرارداد که با حضور روشن رستموف، رئیس راه آهن آذربایجان و سنیه درانی جمال، مدیر بانک توسعه آسیایی امضا شده است، تقویت ارتباط منطقه‌ای و توسعه کریدور شمال-جنوب مطرح شده است.هزینه کل پروژه حدود ۱۶۰.۵ میلیون دلار تخمین زده شده که دولت آذربایجان ۲۹ میلیون دلار در آن مشارکت کرده است. بانک توسعه آسیایی، پیش‌تر ۱۵۰ میلیون دلار به راه‌آهن آذربایجان اختصاص داده بود.بر اساس گزارش‌ها، این اعتبار برای تکمیل بازسازی خط اصلی ۱۶۶ کیلومتری میان سومگایت و یالاما شامل سازه‌های عمرانی و تقاطع‌های ریلی اختصاص یافته است و انتظار می رود این پروژه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۵ تکمیل شود.

طبق نظر کارشناسان، با تکمیل بازسازی این خط ریلی، ترانزیت ریلی این کریدور به وضعیت تجاری ارتقا می یابد که نیازمند پیشرفت هم زمان و گام به گام راه آهن ایران با دو راه آهن کشور آذربایجان و روسیه است.مطابق نظر کارشناسان، با توجه به این که کریدور یا راهگذر دارای سه سطح ارتباطی، اقتصادی (تجاری) و توسعه ای می باشد، باید به سوی تجاری سازی کریدور بین المللی شمال-جنوب عبوری از مسیر ایران پیش برویمتبادل کالایی صورت گرفته بین کشورهای دخیل در کریدور شمال-جنوب و تعامل بانکی و بیمه ای آنها، زمینه‌سازی تحقق تدریجی تجاری شدن این کریدور و بهره مندی از مزایای سیاسی، اقتصادی و امنیتی آن را مهیا می سازد.مهدی باقری، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت عنوان کرد: در سال‌های گذشته، روسای جمهور سه کشور ایران، آذربایجان و روسیه به طور منظم دیدارهای سه جانبه برگزار می کردند که بخشی از این نشست ها به کریدور شمال-جنوب و تجاری‌سازی آن اختصاص داشت. پیشنهاد می شود که دستگاه دیپلماسی کشور دوباره این دیدار سه جانبه را احیا کند.باقری ادامه داد: همکاری‌های ایران و آذربایجان در توسعه کریدور شمال-جنوب رو به جلو بوده اما نباید از تنش‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی دو کشور چشم‌پوشی کرد.وی تصریح کرد: به هیج عنوان نباید مسیر انحصاری ترانزیت کالا به روسیه و اروپا را در اختیار یک کشور قرار دهیم که در مواقع اضطراری، اهرم فشاری برای کشور محسوب شوند.باقری اظهار کرد: در حال حاضر برای مسیر آذربایجان دو تا مسیر جایگزین وجود دارد، اولی اسکله رو-رو بندر امیرآباد است که قدمت ۲۰ ساله دارد و هنوز اجرایی نشده، دومی مسیر ارمنستان-گرجستان است که روابط سیاسی و اقتصادی با این دو کشور پیشرفت خاصی نداشته است.