افشای راه نفوذ نرم اسرائیل به کشورهای اسلامی

الف) کمک‌های بشردوستانه: این نوع کمک‌ها در صورت بروز حوادث طبیعی، بحران‌های انسانی و جنگ باهدف کاهش درد و رنج قربانیان این حوادث و نجات جان آن‌هایی که در حوادث طبیعی آسیب دیده‌اند، به‌صورت سریع انجام می‌شود. هدف اصلی از ارائه این کمک‌ها توسط آژانس‌ها تغییر ذهنیت‌های منفی نسبت به کشورهای متبوع خود و تقویت روابط سیاسی کشورها است.

ب) کمک‌رسانی برای توسعه زیرساخت‌ها: هدف ظاهری این کمک‌ها، توسعه زیرساخت‌های نرم و سخت همچون حوزه‌های علمی، آموزشی، فناوری و تکنولوژی، کارآفرینی، امنیت غذایی و کشاورزی و مسائل حوزه زنان و برابری جنسیتی کشورهای در حال توسعه است. این درحالی است که این کمک‌ها در نهایت منجر به وابستگی کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه‌یافته می‌شود.

یکی از استفاده‌کنندگان از ابزار آژانس‌های توسعه برای توسعه نفوذ خود در کشورهای دیگر، رژیم صهیونیستی است. برنامه‌های نفوذ رژیم صهیونیستی از طریق آژانس توسعه خود تحت عنوان ماشاو (Mashav) اجرا می‌شود. این آژانس در سال 1958 ذیل وزارت امورخارجه رژیم تاسیس شد و مسئولیت طراحی، هماهنگی و اجرای برنامه‌های توسعه و همکاری رژیم صهیونیستی در سراسر جهان به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه را عهده دار شد. یکی از استفاده‌کنندگان از ابزار آژانس‌های توسعه برای توسعه نفوذ خود در کشورهای دیگر، رژیم صهیونیستی است. برنامه‌های نفوذ رژیم صهیونیستی از طریق آژانس توسعه خود تحت عنوان ماشاو (Mashav) اجرا می‌شود. این آژانس در سال 1958 ذیل وزارت امورخارجه رژیم تاسیس شد و مسئولیت طراحی، هماهنگی و اجرای برنامه‌های توسعه و همکاری رژیم صهیونیستی در سراسر جهان به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه را عهده دار شد. برنامه‌های ماشاو اکثرا از طریق کارگاه‌ها و آموزش در زمینه های توسعه نوآوری و کارآفرینی، امنیت غذایی، کشاورزی، بهداشت و درمان و آموزش و پرورش که رژیم صهیونیستی در آنها مزیت نسبی، تخصص و دانش انباشته دارد، انجام می‌شود.

دریافت‌کنندگان اصلی کمک‌های رسمی توسعه‌ای رژیم در سال 2022 کشورهای اردن، تشکیلات خودگردان، اوکراین و هند بوده‌اند. نمودار زیر ده دریافت‌کننده اول ODA رژیم را در سال 2022 نشان می‌دهد. یکی از حوزه‌های هدف آژانس توسعه رژیم، کشورهای اسلامی است به طوری که در سال 2022 اردن رتبه نخست را از نظر سرمایه‌گذاری ماشاو دارد که این نشان از نفوذ رژیم در گلوگاه‌های این کشور و ایجاد وابستگی این کشور اسلامی است.نمودار 1 - ده کشور اول دریافت کننده کمک‌های رسمی توسعه‌ای رژیم صهیونیستی در سال 2022

با این حال تمرکز رژیم صهیونیستی بر ارائه کمک‌ در حوزه‌های کم هزینه و پربازده از جمله برگزاری دوره‌های آموزشی و انتقال دانش و فناوری با هدف توسعه نفوذ نرم به جای ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی مانند سایر طرف‌ها، از نقاط تمایز اصلی میان کمک‌های رسمی توسعه‌ای رژیم اشغالگر با سایر کشورها است. براساس آمارهای سازمان بین‌المللی توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) رژیم صهیونیستی تا قبل از سال 2022 کمک‌های رسمی توسعه‌ای دوجانبه خود را از کانال بخش عمومی در کشورهای مقصد هزینه می‌کرد.در این سال هم زمان با عادی‌سازی روابط با کشورهای اسلامی با یک تغییر سیاست در روند مرسوم خود، کانال‌های کمک‌های رسمی توسعه‌ای دوجانبه خود را تنوع بخشیده‌ و سهم بخش عمومی را از 100 درصد به 81.2 درصد کاهش داده است. در مقابل، کانال نهادهای علمی را به علت هزینه کم‌تر و خروجی بیشتر در دستور کار خود قرار داده است؛ به طوری که در سال مذکور رژیم صهیونیستی کمک‌های رسمی توسعه دوجانبه را 12.9 درصد از طریق دانشگاه‌ها، موسسات تحقیقاتی و اندیشکده‌ها و 5.8 درصد از کانال سازمان‌های غیردولتی به کشورهای هدف هدایت کرده است. همه این داده‌ها نشان از تغییر ریل سیاست‌گذاری رژیم در زمینه توسعه نفوذ خود دارد تا از این طریق هم به مراکز علمی و موسسات آموزشی و تحقیقاتی کشورها نفوذ کند و هم از طریق تعاملات علمی که دارای حساسیت‌های کمتری هستند، نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را بسط دهند.نمودار 2- کانال‌های هدایت کمک‌های رسمی توسعه‌ای رژیم صهیونیستی. منبع: OECD

استفاده کشورهای مختلف به ویژه رژیم صهیونیستی از ابزار آژانس توسعه و کمک‌های توسعه‌ای برای بهره‌مندی از فرصت‌های سیاسی و اقتصادی در راستای تامین منافع و توسعه نفوذ در حالی است که جمهوری اسلامی ایران با وجود برخورداری از توانمندی‌های علمی، فنی و مهندسی، پزشکی، اردوهای جهادی و برخی تجربه‌های موفق اقتصادی از این ابزار بی‌بهره است. این ابزار در کنار توسعه عمق استراتژیک جمهوری اسلامی سبب جلوگیری از نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی رژیم صهیونیستی در کشورهای منطقه و اسلامی می‌شود. از این رو با توجه به تحولات اخیر منطقه و نفوذ رژیم در لایه‌های مختلف کشورهای اسلامی و از سویی دیگر کم‌هزینه بودن استفاده از این ابزار، ضرورت دارد جمهوری اسلامی ایران با هدف کاهش وابستگی کشورهای اسلامی به رژیم صهیونیستی در حوزه‌های نرم و کاهش نفوذ رژیم در کشورهای اسلامی، نهاد متولی برای توسعه نفوذ منطقه‌ و بین‌المللی در حوزه‌های نرم و اقتصادی ایجاد کند.