چگونه از نخستین شب تقدیر بهره ببریم؟

اگرچه شب نوزدهم به عنوان نخستین شب برای احیاست و در روایات بر احیای شب‌های بیست و یکم و بیست و سوم تاکید بیشتری شده ولی از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود «مقدّرات هر کس، در شب نوزدهم تعیین، در شب بیست و یکم تایید و در شب بیست و سوم امضا می شود.»
برخی برای استفاده بهتر از این شب راهی مساجد و هیات ها می شوند؛ بعضی هم خود را به بهشت زهرا(س) می‌رسانند تا در کنار مزار شهدا به شب زنده داری بپردازند و در این میان بسیاری از بیماران که آرزو دارند در مساجد و مکان های معنوی به احیا بپردازند، پای منبرهایی می نشینند که به صورت زنده از تلویزیون پخش می شود و از همانجا ندای «الغوث الغوث» سر می دهند.
مرحوم آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات نوشت: از امور مهم در ماه رمضان، شب قدر است؛ شبی که از هزار ماه بهتر است و روایاتی داریم مبنی بر اینکه از هزار ماه جهاد و هزار ماه سلطنت نیز بهتر است. شب قدر، شب شریفی است که روزی بندگان، اجل های آنان و سایر امور مردم از خوب و بد در آن مقدر می گردد و شبی است که قرآن در آن نازل شد.‌
این شب به نص قرآن، مبارک است و در روایات آمده است که فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمین پخش می شوند؛ بر مجالس مومنین عبور کرده و بر آنان سلام می کنند و برای دعاهای آنها آمین می گویند تا آنگاه که سپیده دم طلوع کند و در روایتی دیگر آمده است که در این شب دعای کسی رد نمی شود مگر دعای عاق والدین، قطع کننده رحم نزدیک، کسی که شراب بنوشد و کسی که دشمنی مومنی در دلش باشد.
اعمال مشترک شب های قدر:

• غسل که بهتر است در هنگام غروب باشد
  خواندن دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید و بعد از نماز ۷۰ مرتبه بگوییم استغفرالله و اتوب الیه
  گشودن قرآن مجید و خواندن این جملات «اللهم انی اسالک بکتابک المنزل و ما فیه و فیه اسمک الاکبر و اسماؤک الحسنی و ما یخاف و یرجی ان تجعلنی من عتقائک من النار؛ خدایا از تو می خواهم به حق کتاب فرستاده شده ات و آنچه در آنست که در آن نام بزرگت و نام های نیکویت قرار دارد و آنچه بدانها ترس و امید شود که مرا از زمره آزادشدگانت از دوزخ قرار دهی».
  گرفتن قرآن بر سر و خواندن این دعا «اللهم بحق هذا القرآن و بحق من ارسلته به و بحق کل مومن مدحته فیه و بحقک علیهم فلا احد اعرف بحقک منک؛خدایا به حق این قرآن و به حق آنکس که او را بدان فرستادی و بحق هر مؤمنی که در این قرآن مدحش کرده ای و بحقی که تو بر ایشان داری زیرا کسی نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد». پس ۱۰ مرتبه بگوید بک یا الله، بمحمد، بعلی، بفاطمه، بالحسن، بالحسین، بعلی بن الحسین، بمحمد بن علی، بجعفر بن محمد، بموسی بن جعفر، بعلی بن موسی، بمحمد بن علی، بعلی بن محمد، بالحسن بن علی و بالحجه و هر حاجتی که داریم بیان کنیم.
  زیارت امام حسین (ع)
  صد رکعت نماز و شب زنده داری
  خواندن دعای «اللّٰهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً لَاأَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعاً وَلا ضَرّاً...»
  در بعضی روایات به خواندن دعای جوشن کبیر سفارش شده است.

اعمال مخصوص شب نوزدهم:

• گفتن صد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه
  گفتن صد مرتبه اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ
  خواندن دعای «یا ذَا الَّذی کانَ قَبْلَ کُلِّ شَیْءٍ ثُمَّ خَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ...»
  خواندن این دعا «اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا».

چرا قرآن بر سر بگیریم؟
آیت الله عبدالله جوادی آملی درباره شب قدر گفت: اگر قرآن به سر می‌گذاریم، هدف تنها این نباشد که خدا گناهان ما را بیامرزد، ما را به جهنم نبرد، ما را به بهشت ببرد. اینها ریخت و پاش سفره شب قدر است. وقتی یک دوستی سفره‌ای پهن می‌کند، مائده الهی می‌چیند، مهمان‌های خود را به بهترین وجه پذیرایی می‌کند. وقتی مهمان‌ها برخاستند، سفره برچیده می‌شود، آن ریزه‌های سفره را می‌ریزند؛ مرغ‌ها آن ریزه‌های سفره را می‌چینند.
وی اضافه کرد: ریزه سفره شب قدر این است که کسی نسوزد، به جهنم نرود. اینها شب قدر نیست. شب قدر آن است که انسان طیّار گونه دست هزارها نفر را بگیرد و به بهشت ببرد. در دنیا رفتار او، گفتار او، سیرت او، سریرت او، سنّت او آموزنده باشد. هزارها نفر را زنده کند و در آخرت هم هزارها نفر را به همراه خود به بهشت ببرد. اگر ما بتوانیم در کنار سفره الهی و دولت قرآن بنشینیم، چرا در ته صفوف قرار بگیریم به دنبال آن ریزه‌های سفره تکان‌ها باشیم که از سفره تکانده شده چیزی به ما برسد؟!
جوادی آملی تاکید کرد: به ما گفتند هر کسی به اندازه قدر خود شب قدر را درک می‌کند و قدر هر کسی هم به اندازه قدر همت اوست. اگر ما به اندازه همت مان دولت قرآن و دولت قدر را می‌توانیم ادراک کنیم، چرا همت نطلبیم قبل از اینکه از خدا مظروف بخواهیم، ظرف و ظرفیت هم طلب بکنیم.