کارشناسان محیط زیست بر این باورند با توجه به گسترش ۱۵ هزار هکتاری خشکی تالاب میانکاله به دلیل تداوم پسروی آب خزر و برداشت های غیرمجاز آب‌های زیرزمینی، باید سازوکارهایی را به کار بست تا زندگی در این تالاب در جریان و گونه های جانوری از آن رانده نشوند.

به گزارش کارآفرينان نيوز هر چند بارش های خوب پاییز و تابستان سال گذشته زمینه ای برای آبگیری بخشی از گستره خشگی تالاب میانکاله را فراهم کرد و این امر سبب شد که حضور پرندگان مهاجر در این تالاب نسبت به سال گذشته افزایشی سه برابری داشته باشد؛ اما کارشناسان بر این امر تاکید دارند که گسترش خشکی در میانکاله بسیار جدی است و بارش های باران در یک سال نباید ما را از احیای این تالاب غافل کند.
پسروی های آب دریای خزر مهم ترین عامل گسترش خشکی در تالاب میانکاله اعلام می شود اما برداشت آب های سطحی در حوزه آبریز این تالاب به همراه انبوهی از حفر چاه های غیر مجاز زمینه ای برای سرعت بخشی گستره خشکی میانکاله را فراهم کرد.

کارشناسان بر این نکته تاکید دارند که میانکاله به این خاطر بهشت پرندگان نام گرفته و مورد اقبال پرندگان مهاجر قرار دارد که آب این تالاب بین المللی با تلفیقی از آب شرب و آب دریای خزر لب شور است و این امر با استقبال پرندگان مهاجر قرار گرفت.
آنها تاکید دارند به همان اندازه که برای ورود آب دریای خزر به میانکاله دغدغه وجود دارد به مراتب بیشتر از آن باید حفظ آبریزهای آب شیرین به این تالاب هم جدی گرفته شود چون اگر فقط آب دریای خزر وارد این تالاب شود به تنهایی برای پرندگان مهاجر جذابیت ندارد بلکه تلفیق آن با آب شیرین، میانکاله را برای آنها به بهشت پرندگان تبدیل کرد.
هر چند تا قبل از پسروی های گسترده دریای خزر تالاب میانکاله در ده های گذشته به تنهایی میزبان حدود یک میلیون بال پرنده مهاجر بود اما پسروی های پی در پی آب خزر حضور پرندگان مهاجر را برای چند سال گذشته به شدت کاهشی کرده بود.
خشکسالی ها شدید سبب شد تا بخش غربی تالاب میانکاله خشک شود اما بارش های سال جاری همان گستره ای که در چند سال گذشته خشک شده بود را دوباره احیا کرد و این امر زمینه ای برای جهش سه برابری حضور پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله باشد.

برای نجات میانکاله آماده ایم
در این ارتباط استاندار مازندران گفت: با توجه به خشکی ۱۵ هزار هکتاری میانکاله، احیای این تالاب بین المللی با قوت در دستور کار است.
مهدی یونسی رستمی روز جمعه هفته گذشته در بازدید از شبه جزیره میانکاله اظهار کرد: به دنبال راه حل برای احیای میانکاله و برون رفت از مشکلات هستیم و با توجه به تنش آبی در شرق مازندران آب کشاورزی این مناطق از سد گلورد حل شد و باید به سمت رفع مشکلات آب شرب منطقه برویم.
استاندار مازندران با بیان این که، با استفاده از توان کارشناسان محیط زیست به دنبال احیای تالاب هستیم، گفت: امیدواریم کارهایی انجام دهیم تا از خشکی بیشتر تالاب جلوگیری کنیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر ۱۵ هزار هکتار از ۴۵ هزار هکتار پهنه آبی تالاب میانکاله رو به خشکی رفته که باید برای برون رفت آن تلاش کرد.

لزوم همدلی مدیران استان‌های مازندران و گلستان
استاندار مازندران یکی از مهمترین راهکار جلوگیری از گسترش خشکی تالاب میانکاله همکاری همه جانبه مدیران اجرایی مربوط ۲ استان مازندران و گلستان برای اجرای طرح های کارشناسی احیای این تالاب است.
یونسی رستمی روز شنبه هفته جاری در جلسه بررسی چگونگی وضعتی تالاب میانکاله و رفع چالش های آن در ساری افزود: تهدید ها و فرصت های این تالاب مشخص شده و دارای مصوبات استانی و ملی است.
وی با توضیح این نکته که تشکیل جلسات مشترک با استان گلستان برای تالاب میانکاله بسیار مهم و اساسی است، تصریح کرد :با توجه به خشکی ۱۵ هزار هکتاری میانکاله، احیای این تالاب بین المللی با قوت در دستور کار است.
استاندار مازندران با بیان این که، با استفاده از توان کارشناسان محیط زیست به دنبال احیای تالاب هستیم، گفت: امیدواریم کارهایی انجام دهیم تا از خشکی بیشتر تالاب جلوگیری کنیم.

چالشی به عنوان حفر چاه‌های غیرمجاز
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران گفت: در این تالاب بین المللی پنج هزار حلقه چاه وجود دارد که نیمی از چاه‌های استان غیرمجاز بوده و نظارت کافی بر چاه‌های مجاز هم انجام نمی‌شود.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی اظهار کرد: در این زمینه نیاز به اقدامات همه جانبه داریم، لایروبی تالاب چندان اثرگذار نبوده، نظر اداره کل حفاظت محیط زیست استان درباره احیا این تالاب با پمپاژ آب از سمت غربی موثر بوده است.
وی ادامه داد: متناسب با ظرفیت اکولوژیک استان باید حرکت کنیم و اقدامات متناسب با حفظ محیط زیست در استان پیگیری شود.

تزریق پنج میلیون مترمکعب آب
همچنین مدیرعامل آب منطقه ای مازندران از انتقال آب به سمت تالاب های شرق استان برای بهبود وضعیت آن خبر داد و گفت: امسال پنج میلیون مترمکعب آب به میانکاله رسید.
حیدر داوودیان اظهار کرد: انتقال آب به سمت تالاب‌های شرق مازندران به ویژه تالاب میانکاله با استفاده از زیرساخت‌های آبیاری در شبکه گلورد یکی از اقداماتی است که در سال‌های اخیر به عنوان یکی از برنامه‌های جاری و مستمر مورد توجه آب منطقه‌ای مازندران قرار دارد و امسال نیز این موضوع با رهاسازی نزدیک به ۱۲ میلیون متر مکعب آب در چند مرحله انجام شد.
وی افزود: در شبکه آبیاری و زهکشی گلورد آبراه‌ها و زهکش‌هایی ایجاد شد که علاوه بر نقش مهم‌شان در توزیع مناسب آب کشاورزی و رساندن آب به آب‌بندان‌ها، برای انتقال آب به تالاب‌های میانکاله، لپو، شیرخان و پلنگان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز با اشاره به وجود تنش آبی در شرق مازندران خاطرنشان کرد: این حوضه آبریز آب زیادی ندارد که به میانکاله انتقال داده شود. طبق بررسی‌ها در حوضه نکارود حداکثر آبی که طی یک سال بر اثر سیلاب و همچنین تجمیع رودخانه‌های دیگر به سمت دریا می‌رود حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون است که می‌توان آن را به سمت تالاب‌های شرق استان هدایت کرد.
داوودیان وجود آب‌بندان‌ها و زمین‌های کشاورزی در مسیر رسیدن آب به تالاب میانکاله را یکی از دلایل کاهش سهم‌بری میانکاله از آب رها شده برشمرد و تصریح کرد: البته این که آب به تالاب می‌رسد یا نه موضوع دیگری است. زیرا در مسیر انتقال یک سری آب‌بندان‌هایی از گذشته وجود داشت که آب رها شده وارد این آب‌بندان‌ها می‌شود و برای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با بیان این‌که سال ۱۴۰۲ حدود ۴.۵ میلیون متر مکعب آب نکارود از کانال‌های شبکه آبیاری و زهکشی گلورد به میانکاله انتقال یافت، گفت: امسال با برنامه‌ریزی‌های انجام شده حدود ۱۲ میلیون متر مکعب آب از نکارود به سمت کانال‌های آبرسان منتهی به میانکاله رهاسازی شد که بر اساس برآوردها حدود ۵ میلیون متر مکعب از این میزان آب به میانکاله رسیده و هفت میلیون متر مکعب دیگر نیز وارد سه تالاب لپو، شیرخان و پلنگان و آب‌بندان‌های مسیر شده است.

نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان نیازمند احیا
ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و «لپو زاغمرز» در استان مازندران به‌ عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست ‌محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی که حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر از جمعیت منطقه تحت تاثیر مستقیم خلیج گرگان هستند، اثرگذاری مستقیم دارد.
تالاب میانکاله از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان وسعت دارد و این منطقه به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان همه ساله پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان گذران و بیش از ۱۰۰ گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است.
این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۲ هزار هکتار در حوزه مازندران و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که تغذیه برخی پرندگان را تشکیل می‌دهد توانست بیش از ۵۰۰ گونه جانوری را در خود جای دهد و به نوعی بهشت پرندگان استان نام بگیرد و با این تنوع زیستی به عنوان یکی از ذخیره گاه‌های زیست کره جهان از سوی سازمان‌های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
تالاب میانکاله را باید بهشت پرندگان و پرنده نگری نام نهاد؛ سی و ششمین تالاب ثبت شده دنیا و نخستین تالاب ثبت شده در کنوانسیون تالاب‌های بین المللی رامسر و یکی از ۶۵۰ ذخیرگاه زیست کره جهان با ۴۸ هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران و در همجواری با استان گلستان واقع شده است و سالانه ۱۳۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵ میلیون بال میزبانی می کند.

میانکاله، بهشت پرندگان
هرساله از اواسط شهریور تا اواسط زمستان تالاب و آب‌بندان های مازندران میزبان گونه‌های مختلف پرندگان‌ از نقاط سردسیر کشورهای حاشیه دریای خزر است که به امید یافتن مکان گرم و غذا به این مقصد عزم سفر می کنند.
بنا برآمار اداره حیات وحش محیط زیست مازندران بیشتر از صدها گونه از پرندگان مهاجر بومی و غیر بومی به تالاب ها و آبگیرهای این استان کوچ زمستانی دارند.
اکوسیستم های آبی غنی مازندران به دلیل بهره‌مندی از شرایط مطلوب، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما زیستگاهی امن و گسترده برای حضور و زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت های طولانی در این زیستگاه ها فرود می آیند.
تالاب ها و زیستگاه های آبی مازندران یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی این استان هستند که با ظرفیت قابل توجه اکوسیستمی در این استان علاوه بر اینکه زیبنده جلوه های گردشگری به شمار می‌روند، با توجه به شرایط مناسب زیست، هر ساله با شروع فصل سرما مامنی دلپذیر برای پرندگان مهاجر به شمار می روند و با آغوشی باز پذیرای جمعیت ده ها هزار قطعه ای از پرندگان هستند.

پرندگان میانکاله را بشناسیم
پرندگان مهاجر نیز علاوه بر جذابیتی که از مبحث پرنده نگری برای زیستگاه های آبی ایجاد می کنند در حقیقت راویان غنای زیستی منابع آبی هستند که در کنار این زیستگاه ها آرام گرفته و پس از مدتی به مسیر خود ادامه می دهند.
غازها، ‌فلامینگوها، آب‌چلیک‌ها، باکلان‌ها و حواصیل‌ها از جمله پرندگان مهاجری هستند که برای در امان ماندن از گزند سرمای فصول سردسال به تالاب ها و آب بندان های مازندران می آیند و چند ماه را در این خطه از شمال کشور سپری می کنند.
میل و گرایش این پرندگان برای آمدن به استان تحت الشعاع شرایط فضای منطقه ای دارد که قرار است در آن فرود بیایند از جمله مهمترین آنها میزان آبگیری تالاب ها و آبگیرهایی همچون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران علاوه برتالاب بین المللی میانکاله و ۲ تالاب فریدونکنار و کیاسر، ۹۱۵ قطعه آب بندان به مساحت حدود ۱۸ هزار هکتار دارد و مناسب ترین زیستگاه برای پرندگان مهاجر محسوب می شوند. بیشتر پرندگان مهاجر برای زمستان گذرانی روزهای سردسال را در تالاب میانکاله بهشهر سپری می‌کنند.
میانگین بارش باران در ماه های اخیر در مازندران ٤٢٢ میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت که ٣٣٤ میلی متر، بوده حدود ۲۱ درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۳۷۰ میلی متر بوده حدود ۱۲ درصد افزایش داشته است.


انتهای خبر/